cYbEr tIMoR

Servisu nudar IT iha buat barak mak interte iha laran. Ema bain2 dala ruma ou dalabarak hateten katak, saida mak interestando liu iha monitor laran be ema tur oras bar as I dala ruma to’o loron ba loron tur iha komputador nia oin, perguntas ida ne’e hau hetan bainhira hau sei halo Systema Tabulasaun ba Eleisaun 2007. Hau nian tiu mai husi fo’o, nia ka; hanoin hau nian laptop ne’e Televisaun ida karik, nia mai tur besik hau tenta atu hare’e saida mak hau halo mais nia la komprende, e hau mos halo ho seriu, tamba atu aranga kodiku hodi dezenvolve systema presija full konsentrasi J, hau nian tiun ne’e toba tiha ona,,,kal tuku 12 hansa ne’e nia hader ba Toilet, nia hare’e hau sidauk toba, nia mai hamrik besik deit hau la kualia lia funa ruma mos,,,, depois nia fila toba fali,,, to’o tuku 3 hansa ne’e nia hader fali,,, sei hare’e hau sidauk toba. Nia nonok no toba fali,,, dader tuku 6 hau hakat husi toba fatin, ba haris,,, troka roupa no tancap gas mai Office. Nia iha uma la komprende,, no nakonu ho konfisaun,

“lavarik ne’e kal loron2 hare’e televisaun to’o orans hansa ne’emak nia isin la sae,,,” Hau nia tiun hanoin mesak mais nunka hateten sai

Fila mai, kontinua dezenvolve fila fali,, continuasaun husi office nian,,,, nia lao sai, tama kuartu,,, la kualia buat ruma,,, hau mos la sibuk tamba presija konsentrasaun atu arranja kodiku sira ne’e. loron tolu iha Dili ho konfusaun,,, ita bele komprende tamba nudar tos nain, nia rona ema konta komputador, mais komputador mak oinsa ne’e mak nia hatene lolos.

Loron tolu hotu, niat atu fila ba Foho mak nia dehan,,, toba netik oituan,,, keta toba tuku 3 ou 4 dader,,, nia lia fuan mak ne’e deit. Depois nia fila ba foho,,,, nah to’o iha foho mak foin lia fuan durante nia pending loron tolu iha dili, tiru sai,,,a’at liu tan mak nia konta fali ba nia maluk sira to’os nain, ne’ebe hotu2 la komprende saida mak kompudor, depois de estoria,,, nia hetan resultadu bainhira eleisaun komesa,  katak saida mak hau halo durante nian loron tolu iha Dili ne’e, halo systema atu ema uja iha Eleisaun Presidente no Parliamento ne’e.

Ida ne’e mak istoria realidade badak ne’ebe hau konta iha ne’e… fila fali ba iha Topiku ohin ne’e…. bainhira ita lahatene oinsa ita atu hetan mac address ita tenke lao fali soe tempo ba kliente nia fatin hodi hakerek komputador nia mac address. Maibe ho dalan ida ne’e yang penting ita hatene komputador nia naran ou hatene komputador nia ip address ita sei hatene mos komputador nia mac address.

Oinsa?

1.       Ping ip address komputador refere.

2.       Bainhira IP refere responde, depois hakerek arp –a

3.      Resultadu output hasai IP address  no koresponde ba mac address

Ezemplu arp –a hanesan imagem tuir mai:

Dala ruma imi konfusaun ho mac address:

MAC address hanesan ho Physical Address kopmutador nian, kada komputador iha mundo ne’e nia mac address sei lahanesan.

Tested by: JF

Sai nudar Network Administrator, laos buat ida fasil, dala barak buat simples ita haluha, tamba servisu mak barak liu, por ezemplu ita nian Chefi husu,,, ultima vez servidor restart ne’e sa loron,,, duh duh duh,,, Network Administrator kog lahatene??? Hmmm

Tuir mai command simples ida mak ita presija executa hodi hare’e data ultima servidor restart.

C:\>net statistics server

Simples no lais responde ba Chefi nia perguntas. J

Tested by JF

Dala barak task manager problema tamba virus nia hahalok, e bainhira task manager labele loke ona maibe ita hakarak atu kill prosesses ne’ebe ita deskunfia, virus, por ezemplu, file refere lao husi pasta template. Bainhira file executable ruma lao husi template (%tmp%) ida ne’e indika 100% katak virus, malware, spyware, ou seluk2 tan.

Bainhira ita foti asaun atu delete systema  dehan

Hmmm ezemplu mensagem hanesanimagem iha leten mosu, saida mak ita atu halo?

Pasu premeiro:

Loke Command Prompt ho Administrator nia privilegiu no hakerek hansa imagem tuir mai

C:\ tasklist

Ho command ida ne’e, hasai lista programas sira ne’ebe lao hela daudauk iha makina komputador, bainhira  ita hare’e tiha ona programa ne’ebe mak nia naran hanesan ho programa ida ne’ebe ita labele delete/apaga iha template folder. Nota nia no hakerek hanesan tuir mai ne’e

C:\Taskkill /IM GrooveMonitor.exe /F

/F (Force) atu oho proceses file refere ho obrigatoriu. Ita bele mos oho particular process usa nia ID, command tasklist  hamosu lista ID ba prosesu ne’ebe lao iha systema laran.

Agora atu oho prosesu barak dala ida deit tuir ezemplu iha okos

C:\Taskkill /PID 2704 5472 4344 /F

Nota: oho prosesu ba programas sira ne’ebe lao iha systema, presiju duni bainhira ita hakarak atu oho prosesu programa balu ne’ebe kontamina ho virus iha kliente nia komputador, it abele remote nia Command prompt hodi bele oho prosesu sira ne’ebe relasiona ho programas balun ne’ebe ita labele delete iha pasta temporariu. Hanesan imagem tuir mai

Tested by: JF